leshone toyves
A story for Rosh Hashanah by Zina Rabinowitz
Zina Rabinowitz began publishing stories and poems in her twenties in Russia and continued after her 1921 arrival in New York, where she worked as a Hebrew teacher. In addition to children’s literature, she wrote travelogues and historical reportage—her book Afn veg tsu frayhayt (On the Road to Freedom) is an account of underground Jewish immigration to Israel during the pre-state years.
This concluding excerpt of a story from her holiday-themed book Der liber yontef finds two best friends, Harry and Jerry, encountering each other at the market. They have been quarreling at school and are not on speaking terms. How much longer can they keep up their act, with Rosh Hashanah beginning tonight, and with it the time of most-focused repentance and reconciliation?
Look for the main plot points as you read the excerpt below. Hover with your mouse or tap the words in gold for a translation.
לשנה־טובֿהס
זינאַ ראַבינאָװיטשאַז ס׳איז אונטערגעקומען ערבֿ־ראָש־השנה, איז דזשערי מיטגעגאַנגען מיט זײַן טאַטן העלפֿן דער מאַמען אַהײמשלעפּן די פּעק פֿון מאַרק.
אױך הערי איז מיטגעגאַנגען מיט זײַן טאַטן העלפֿן דער מאַמען אַהײמשלעפּן פֿיש, פֿלײש, און פֿרוכט אױף יום־טובֿ.
בײדע טאַטעס שטופּן זיך דורך דעם גרױסן עולם אײַנקױפֿער, און בײדע ייִנגלעך כאַפּן בגנבֿה אַ קוק אײנער אױפֿן צװײטן, אָבער נישט אױף לאַנג, זײ רײַסן אַװעק די טאַטעס, — דעם אַהין און דעם אַהער.
— גענוג שױן זײַן ברוגז! ביז װאַנען איז דער שיעור צו זײַן ברוגז? — בײזערט זיך העריס טאַטע.
— עס איז דאָך אַ מיצװה ערבֿ־ראָש־השנה זיך איבערצובעטן, — טענהט דזשעריס טאַטע, — גײ זאָג אים׃ „לאָמיר זיך איבערבעטן צום נײַעם יאָר“...
— זאָל ער מיר זאָגן! זאָל ער מיך איבערבעטן!
און נאָך אַ מאָל שלעפּט אײנער אַהין און אַ צװײטער — אַהער. די טאַטעס זײַנען אױסער זיך פֿון פֿאַרדראָס.
צו זײער גליק רופֿט אַ ייִד אױס אױף אַ קול׃ „לשנה־טובֿה! לשנה־טובהס צום נײַעם יאָר!“
דזשעריס טאַטע שטופּט זיך דורך דעם עולם צום ייִדן, װאָס פֿאַרקױפֿט לשנה־טובֿהס און רופֿט אױס׃
— גיט מיר צען לשנה־טובֿהס! — דזשערי גיט אַ שלעפּ זײַן טאַטן בײַם אַרבל׃
— ס׳איז טאַקע אַ מיצװה זיך איבערצובעטן ערבֿ־ראָש־השנה?... — פֿליסטערט ער צו זײַן טאַטן און כאַפּט אַ קוק אױף זײַן חבֿר.
— צי עס איז אַ מיצװה? עס איז די גרעסטע זינד צו בלײַבן צעקריגט מיט אַ פֿרײַנד צום נײַעם יאָר!
— טאָ קױף עלף „שנה־טובֿהס“, אײנע פֿון מײַנט װעגן! — זאָגט דזשערי און װאַרפֿט אַ שמײכל צו הערין.
— קױף אױך אײנע פֿון מײַנט װעגן, פּאַ! — רופֿט אױס הערי.
די טאַטעס זײַנען אַװעק פֿאָרױס און בײדע ייִנגלעך זײַנען נאָכגעגאַנגען שױן צוזאַמען...
Read the following statements and rearrange them to match the order in which they take place in the story.
- אײן ייִנגל זעט דאָס אַנדערע ייִנגל
- דזשערי קױפֿט אַ קאַרטל פֿאַר הערין און הערי קױפֿט אַ קאַרטל פֿאַר דזשערין
- אַ ייִד פֿאַרקױפֿט קאַרטלעך צום נײַעם יאָר
- די צװײ ייִנגלעך גײען אין מאַרק
- די ייִנגלעך בלײַבן צוזאַמען און זײ זײַנען מער נישט ברוגז
- העריס טאַטע זאָגט אַז ס׳איז נישט גוט צו זײַן ברוגז אַזױ לאַנג
- דזשעריס טאַטע זאָגט אַז ס׳איז אַ מיצװה שלום צו מאַכן מיט פֿרײַנט פֿאַר ראָש־השנה, אָבער דזשערי װיל נישט רעדן מיט הערין
This exercise appears on page 216-217 in the Yiddish Book Center's textbook In eynem by Asya Vaisman Schulman and Jordan Brown, with Mikhl Yashinsky. Learn more about the book here. The interactive version above was adapted for the website by Sonia Bloom.